دکتر محمدزکریا پزشکی : اجتماعی کردن سلامت از طریق نسخه‌نویسی اجتماعی توسط پزشکان و ارائه خدمات پزشکی پیرامونی، توسط شهروندان، راهکاری برای درمان غیر‌جسمی و غیر‌روانی بیماران جسمی و روانی، توسط شهروندان آگاه و داوطلب ایران
اجتماعی کردن سلامت از طریق نسخه‌نویسی اجتماعی
دکتر محمدزکریا پزشکی
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات مولفه‌های اجتماعی سلامت دانشگاه علوم پزشکی تبریز
اجتماعی کردن سلامت از طریق نسخه‌نویسی اجتماعی توسط پزشکان و ارائه خدمات پزشکی پیرامونی، توسط شهروندان: راهکاری برای درمان غیر‌جسمی و غیر‌روانی بیماران جسمی و روانی، توسط شهروندان آگاه و داوطلب ایران
درمان بیماران توسط پزشکان عمدتا بر روی جسم بیماران و به میزان بسیار کمتری بر روی روان بیماران متمرکز است و ندرتا مداخله‌ای، توسط پزشکان، برای بهتر کردن شرایط زندگی بیماران صورت می‌گیرد. اما پژوهش‌های متعددی نشان داده است که پاسخ به نیازهای اجتماعی بیماران و بهبود شرایط زندگی آنها، یا همان تعیین‌گرهای اجتماعی سلامت، در بهبودی بیماران جسمی و روانی نقش اساسی دارد.
اخیرا وزیر محترم بهداشت در نشست مشترک معاونت اجتماعی و روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور از روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی درخواست نمودند تا برای اجتماعی کردن سلامت تلاش کنند. جلب مشارکت مردم برای بهبود تعیین‌گرهای اجتماعی سلامت یکی از مصادیق اصلی اجتماعی کردن سلامت می‌باشد. پزشکی پیرامونی پزشکی است که در آن درمان بیماران جسمی و روانی نه توسط پزشکان بلکه توسط شهروندان آگاه و داوطلب و بدون کوچک‌ترین مداخله در جسم و یا روان آنان صورت می‌گیرد. پزشکی پیرامونی در واقع مکمل درمان‌های جسمانی است که بیماران از پزشکان دریافت می‌کنند. همچنین مکمل درمان‌های روانی است که بیماران از روانشناسان دریافت می‌کنند.
برای ارائه خدمات پزشکی پیرامونی توسط شهروندان لازم است پزشکان اقدام به نسخه‌نویسی اجتماعی کنند. نسخه‌نویسی اجتماعی یا Social Prescribing بر اساس اخذ شرح حال اجتماعی توسط پزشکان و یا افراد داوطلبی که زیر نظر پزشکان کار می‌کنند صورت می‌گیرد.
با توجه به یافته‌های شرح حال اجتماعی، ممکن است نیاز به معاینه شرایط زندگی بیمار توسط افراد داوطلب باشد. بر اساس شرح حال اجتماعی و معاینه شرایط زندگی بیمار، پزشک برای بیمار نسخه اجتماعی می‌نویسد و بر اساس محتویات نسخه، بیمار به تشکل‌های مردمی مرتبط با سلامت، خیرین و شهروندان داوطلب ارجاع داده می‌شود. شهروندان داوطلب بسته به مشکلی که بیمار در شرایط زندگی خود دارد خدمات پزشکی پیرامونی را برای بیمار ارائه می‌کنند.
نسخه‌نویسی اجتماعی توسط پزشکان و ارائه خدمات پزشکی پیرامونی توسط شهروندان منجر به کاهش قابل توجه در بار مراجعه بیماران به بیمارستان‌ها و کلینیک‌های وزارت بهداشت و همچنین کاهش هزینه‌های سنگین خدمات درمانی می‌شود، لذا به معاونت محترم اجتماعی وزارت بهداشت پیشنهاد می‌شود در دومین مجمع ملی سلامت، که در روز سوم اردیبهشت ۱۳۹۷ با موضوع «مشارکت مردم در تحول سلامت» برگزار خواهد شد، دو موضوع «نسخه‌نویسی اجتماعی توسط پزشکان» و «ارائه خدمات پزشکی پیرامونی توسط شهروندان»، به‌عنوان دو راهکار اجتماعی کردن سلامت مورد توجه قرار گیرد.